Pod wieloma względami był to rok pełen paradoksów. Z jednej strony kiniarze wciąż walczyli o powrót widzów do kin po spadku frekwencji wywołanym pandemią, z drugiej – premierę miał najdroższy film w historii rodzimej produkcji filmowej, „Jan Žižka” w reżyserii Petra Jákla z budżetem 20 mln dolarów. Na ekrany trafiła też rekordowa liczba czeskich pełnometrażowych fabuł, a kilka z nich wywołało ferment w środowisku filmowym i spory wśród krytyków. Postanowiłem omówić 10 tytułów, które miały premierę kinową w tym roku kalendarzowym, nie skupiając się wyłącznie na tych najlepszych, ale uwzględniając możliwie jak najszersze spectrum filmowej twórczości, w tym dzieła autorów znanych polskim widzom.

Chociaż ekipy zagranicznych produkcji filmowych nie są na ulicach Pragi nowością, a Czechy dzięki systemowi ulg podatkowych konsekwentnie przyciągają wielkich producentów, to realizacja hitu Netflixa „The Gray Man” (światowa premiera VOD 22 lipca 2022 roku) cieszyła się wyjątkowo dużym zainteresowaniem tutejszych mediów, jeszcze na długo przed pierwszym dniem zdjęciowym. Wynikało to zarówno z gwiazdorskiej obsady – w główne role wcielili się Ryan Gosling oraz Chris Evans, a za kamerą stanęli bracia Russo – rekordowo wysokiego budżetu, Netflix postanowił wydać na jedną ze swoich flagowych produkcji 200 mln dolarów, jak i faktu, że tym razem stolica Czech została uwzględniona w fabule. Praga nie tylko udaje inne metropolie, ale najbardziej spektakularne sceny rozgrywają się w mieście nad Wełtawą.

Branża kinowa w Czechach musiała mierzyć się z różnymi restrykcjami wywołanymi przez pandemię koronawirusa COVID-19 dokładnie przez dwa lata – od 13 marca 2020 roku, gdy całkowicie zamknięto kina, do 14 marca 2022 roku, gdy przestał obowiązywać nakaz noszenia maseczek w pomieszczeniach. Zaledwie dwa tygodnie wcześniej zniesiono limit osób w sali kinowej. Również cieszyński przegląd filmowy Kino na Granicy borykał się w tym okresie z różnymi wyzwaniami, jak organizacja wydarzenia online i przeniesienie kolejnej edycji festiwalu w 2021 roku na lato. Dopiero w tym roku Kino na Granicy powraca w tradycyjnym majówkowym terminie, a na ekranach kin można obejrzeć wiele odkładanych w czasie premier. To sprawia, że sekcja nowego czeskiego kina w tegorocznym programie zapowiada się wyjątkowo interesująco.

Dopiero w 2013 roku Wietnamczycy zostali oficjalnie uznani za mniejszość narodową w Czechach, choć pierwsza fala imigracji nastąpiła już w latach 50. XX wieku. O ich życiu opowiada kilka czeskich dokumentów, od niedawna do głosu dochodzą także wietnamscy filmowcy.